و باز هم زخم بستر.
گویی این مساله بلای جان سالمندان و معلوان ما شده است.
متاسفانه ما با سونامی زخم بستر روبرو هستیم. تنها راه مقابله با این معضل الا بردن اطلاعات ما در زمینه ززخم بستر است.
حال با هم به صورت دقیق تر این مساله را با هم بررسی می کنیم.
زخم بستر چیست؟
چه عواملی باعث ایجاد زخم بستر می شود؟
زخم های بستر اغلب در چه مکان هایی رخ می دهد؟
افراد در معرض خطر زخم بستر در یک نگاه
زخم بستر چگونه تشخیص داده می شود؟
درمان زخم بستر چگونه انجام می شود؟
عوارض بستر بستر چیست؟
مراحل زخم بسترچیست؟
آیا می توان از ایجاد زخم بستر جلوگیری کرد؟
مراحل بعدی در درمان زخم بستر چیست؟
زخم بستر چیست؟
زخم بستر می تواند هنگامی اتفاق بیفتد که فردی به صورت دایم در بستر باشد یا درغیر اینصورت، بی حرکت باشد، بیهوش باشد یا نتواند درد را احساس کند. زخم بستر زخم هایی است که در مناطقی از پوست رخ می دهد که تحت فشار قرار گرفتن در تخت، نشستن روی صندلی چرخدار یا پوشیدن گچ برای مدت طولانی است. به زخم بستر آسیب های تحت فشار ، زخم های تحت فشار ، زخم های فشاری یا زخم های دکوبیتوس نیز گفته می شود.
زخم بستر می تواند یک مشکل جدی در میان افراد مسن ضعیف باشد. اینها می توانند به کیفیت مراقبت از شخص مربوط باشند. اگر فرد بی تحرک یا بستری در بستر چرخانده نشود ، به درستی تغییر وضعیت داده نشود و از تغذیه مناسب و مراقبت از پوست برخوردار نباشد ، می تواند دچار زخم بستر شود. افراد مبتلا به دیابت ، مشکلات گردش خون و تغذیه نامناسب در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زخم بستر هستند.
زخم بستر یکی از مشکلات شایع است که در بیماران بستری و بیمارانی که به هر دلیل دچار مشکلات حرکتی شده اند و به مدت طولانی مجبور به استراحت در بستر هستند رخ می دهد.
زخم بستر نوعی آسیب بافتی است که می تواند به دلیل وارد آمدن فشار طولانی مدت به قسمت هایی از بدن رخ بدهد.
زخم فشاری نام دیگر زخم بستر است که دلیل اختلال گردش خون و کاهش خون رسانی به قسمتی از بدن رخ می دهد.
ناحیه بین باسن و قسمت های تحتانی کمر، پاشنه پا و آرنج از نواحی شایع بروز زخم های فشاری هستند.
افرادی که به دلیل بروز معلولیت و ضایعه نخاعی روی ویلچر می نشینند نیز در معرض خطر ابتلا به زخم بستر در ناحیه باسن هستند.
زخم های فشاری در اثر وارد آمدن فشارهای طولانی مدت بر قسمت های مختلف بدن، و اغلب پس از آسیب های پوستی شدید رخ داده و گاهی ممکن است بحدی جدی باشد که منجر به مرگ بیمار شود.
وارد شدن فشار در طولانی مدت سبب قطع جریان خون در قسمت تحت فشار شده که این وضعیت سبب نرسیدن اکسیژن به سلول ها و مرگ آن ها می شود.
مرگ سلول ها زمینه ایجاد زخم و عفونی شدن آن را فراهم می آورد و در صورت عدم درمان مناسب می تواند عواقب جبران ناپذیری را برای فرد به همراه داشته باشد.
دردناک شدن اطراف زخم، بد بو شدن زخم، ترشحات عفونی و تورم و التهاب زخم از جمله علائمی هستند که نشان دهنده عفونی شدن زخم بستر هستند که اقدامات درمانی ویژه ای را می طلبد.
چه عواملی باعث ایجاد زخم بستر می شود؟
زخم بستر زمانی ایجاد می شود که خون رسانی به پوست برای بیش از 2 تا 3 ساعت قطع شود. با از بین رفتن پوست ، زخم بستر ابتدا به صورت ناحیه ای قرمز و دردناک شروع می شود که در نهایت به رنگ بنفش در می آید. بدون درمان ، پوست می تواند باز شود و ناحیه آلوده شود.
زخم بستر می تواند عمیق شود. این زخم می تواند به عضله و استخوان گسترش یابد. به محض ایجاد یک زخم بستر، ترمیم آن اغلب بسیار کند است. بسته به شدت زخم بستر، وضعیت جسمی فرد و وجود بیماری های دیگر (مانند دیابت) بهبودی زخم بستر ممکن است روزها ، ماهها یا حتی سالها طول بکشد. ممکن است زخم بستر برای کمک به روند بهبودی به جراحی نیز، نیاز داشته باشند.
زخم های بستر اغلب در چه مکان هایی رخ می دهد؟
- ناحیه نشیمنگاه (روی استخوان دنبالچه یا باسن)
- پاشنه پا
- تیغه های شانه
- پشت سر
- پشت و دو طرف زانوها
عوامل خطر برای ایجاد زخم بستر چیست؟
- افرادی که وابسته به تخت هستد
- افراد بیهوش به خصوص در بخش های ای سی یو یا کسانی که زندگی ناتی دارند.
- افرادی که قادر به احساس درد نیستند و یا تحرک دارند.
- اگر قسمتی از بدن شکسته باشد و به صورت درست گچ گرفته نشود.
- در صورت عدم چرخش و یا تغییر وضعیت مکرر، عدم قرارگیری صحیح در تخت و یا جابه جا کردن بیمار یا تغذیه نا مناسب و عدم مراقبت صحیح از پوست ، خطر ایجاد زخم بسترافزایش می یابد.
- افراد مبتلا به دیابت ، مشکلات گردش خون و سوء تغذیه در معرض خطر بیشتری قرار دارند
افراد در معرض خطر زخم بستر
- افرادی که دلیل ضایعات نخاعی دچار فلج اندام های حرکتی شده اند و روی ویلچر می نشینند.
- افرادی که به دلیل بیماری مدت طولانی در بستر هستند و توان حرکت دادن اندام های خود را ندارند.
- بیماران بستری پس از جراحی های ارتوپدی
- افراد سالمند که به دلیل کهولت سن توانایی های حرکتی خود را از دست داده اند.
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به بی اختیاری ادرار و مدفوع
علائم زخم بستر چیست؟
زخم های بستر به 4 مرحله تقسیم می شوند،
از حداقل خفیف ترین تا شدیدترین:
- درجه 1: ناحیه قرمز به نظر می رسد و در هنگام لمس احساس گرمی می دهد. با داشتن پوست تیره ، ممکن است این ناحیه دارای رنگ آبی یا بنفش باشد. همچنین ممکن است فرد از سوزش ، اسیب دیدن یا خارش آن شکایت کند.
- درجه 2: ناحیه آسیب دیده تر به نظر می رسد و ممکن است دارای زخم باز ، خراش یا تاول باشد. فرد از درد قابل توجه شکایت دارد و ممکن است پوست اطراف زخم تغییر رنگ یابد.
- درجه 3: منطقه به دلیل آسیب دیدن در بافت های زیرین پوست ، ظاهری شبیه دهانه دارد.
- درجه4: منطقه به شدت آسیب دیده و زخم بزرگی وجود دارد. عضلات ، تاندون ها ، استخوان ها و مفاصل می توانند درگیر شوند. در این مرحله عفونت یک خطر قابل توجه است.
درصورتی که از بین رفتن بافت با ضخامت کامل باشد و پایه زخم توسط اسلاف یا بافت مرده پوشانده شود یا بافت های اسیب دیده در بستر زخم پیدا شود ، به زخم مرحله ای اختصاص داده نمی شود. اسلاف ممکن است به رنگ برنز ، خاکستری ، سبز ، قهوه ای یا زرد باشد.بافت نکروتیک معمولاً برنزی ، قهوه ای یا سیاه است.
زخم بستر چگونه تشخیص داده می شود؟
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی با بازرسی از پوست افراد در معرض خطر ، زخم بستر را تشخیص می دهند. آنها با توجه به شکل ظاهری زخم ها ان ها را درجه بندی می کنند.
درمان زخم بستر چگونه انجام می شود؟
درمان خاص زخم بستر با ارائه دهندهگان مراقبت های بهداشتی و تیم مراقبت از زخم با توجه به شدت شرایط به شما توضیح داده می شود.
با از بین رفتن پوست ممکن است درمان دشوارتر باشد و شامل موارد زیر باشد:
- از بین بردن فشار بر روی ناحیه آسیب دیده
- محافظت از زخم با پانسمان های سنتی یا پمادی یا سایر پانسمان های خاص
- تمیز نگه داشتن زخم
- اطمینان از تغذیه خوب
- از بین بردن بافت آسیب دیده ، آلوده یا مرده (دبریدمان)
- پیوند پوست سالم به ناحیه زخم (پیوند پوست)
- درمان زخم با وکیوم یا فشار منفی
- دارو (مانند آنتی بیوتیک برای درمان عفونت)
متخصصان بهداشت از نزدیک زخم بستر را مشاهده می کنند. آنها اندازه ، عمق و پاسخ به درمان را ثبت می کنند.
عوارض زخم بستر چیست؟
به محض پیشرفت یک زخم بستر، بهبودی آن ممکن است روزها ، ماه ها یا حتی سالها طول بکشد. همچنین می تواند آلوده شود و باعث تب و لرز شود. درمان شدن یک زخم بستر ممکن است مدت زمان زیادی طول بکشد. همانطور که عفونت از طریق بدن پخش می شود ، می تواند باعث سردرگمی ذهنی، ضربان قلب سریع و ضعف عمومی شود.
مراحل ایجاد زخم بستر چیست؟
- در ابتدا رنگ پوست منطقه تحت فشار تغییر کرده و به رنگ قرمز متمایل می شود.
- پس از چند روز پوست ناحیه نیز دچار تحلیل شده و زخم کم کم نمایان می شود.
- در مرحله بعدی زخم پیشرفت کرده و آسیب بافت های عمقی تر آغاز می شود.
- در صورت عدم درمان تمام لایه های پوست و بافت های عمقی تر از بین رفته و ممکن است استخوان نیز درگیر و عفونت محل زخم که می تواند بسیار جدی باشد رخ دهد.
درمان زخم بستر
درمان زخم بستر بدلیل امکان عفونی شدن و پخش شدن آن در بدن نیازمند دقت و توجه زیادی است.
تپش قلب، تب، سرگیجه و ضعف و بی حالی بیمار از علائم عفونی شدن زخم و انتشار آن در بدن هستند.
برای جلوگیری از عفونت محل زخم باید بطور مرتب با سرم های مخصوص شستشو داده شود.
تغییر دادن وضعیت بیمار در بستر برای جلوگیری از پیشرفت و عفونی شدن زخم ضروری است.
استفاده از پانسمان های پیش ساخته ی حاوی نقره یا کربن می تواند به جلوگیری از عفونت زخم و تسریع بهبودی زخم کمک کند.
ممکن است با تجویز پزشک برداشتن بافت های مرده و آسیب دیده انجام بگیرد تا احتمال عفونی شدن آن به حداقل برسد.
بافت های مرده همچنین به عنوان یک مانع در زمینه ترمیم زخم شناخته می شوند و برداشتن آن ها می تواند روند بهبودی و ترمیم بافت کمک کند.
وکیوم تراپی یا استفاده از فشار منفی که طی آن لوله ای عاری از هوا به زخم متصل شده و رطوبت زخم را با مگش ترشحات کاهش می دهد نیز نقش موثری در بهبودی زخم دارد.
آیا می توان از ایجاد زخم بستر جلوگیری کرد؟
با بازرسی از پوست در مناطق قرمزی (اولین علامت تجزیه پوست) هر روز با توجه ویژه به مناطق استخوانی می توان از ایجاد بستر در خواب استفاده کرد.
روش های دیگر جلوگیری از ایجاد بسترهای بستر و جلوگیری از بدتر شدن زخم های موجود عبارتند از:
- هر 2 ساعت یکبار چرخش و تغییر مکان دهید
- کسانی که روی ویلچر می نشینند هر 15 دقیقه یکبار از دسته های ویلچیر بگیرند و خود را بلند کنند، یا هر 15 دقیقه تغییر وضعیت دهند
- تهیه بالشتک نرم روی صندلی های چرخدار و تخت ها برای کاهش فشار
- مراقبت از پوست با تمیز و خشک نگه داشتن پوست
- تأمین تغذیه مناسب زیرا بدون کالری کافی ، ویتامین ها ، مواد معدنی ، مایعات و پروتئین ، زخم بستر بهبود نمی یابد ، مهم نیست که چقدر از زخم مراقبت می کنید
نکات کلیدی در مورد زخم بستر
زخم بستر به زخمهایی گفته می شود که در مناطقی از پوست تحت فشار قرار می گیرند که دراز کشیدن روی تخت ، نشستن روی صندلی چرخدار و یا پوشیدن گچ برای مدت طولانی هستند.
بستر خواب می تواند زمانی اتفاق بیفتد که فرد در بستر بیماری باشد ، بیهوش باشد ، قادر به احساس درد یا بی تحرکی نباشد.
با بازرسی از پوست در مناطق قرمزی (اولین علامت تجزیه پوست) هر روز با توجه ویژه به مناطق استخوانی می توان از ایجاد بستر در خواب استفاده کرد.
پیشگیری از زخم بستر
- تغییر دادن پوزیشن منظم در بیماران بستری و یا بیمارانی که به هر دلیل توان حرکت دادن اندام های خود را ندارند.
- فیزیوتراپی و تمرین درمانی بریا افزایش تحرک اندام های ضعیف شده و پیشگیری از قطع جریان خون به آن مناطق
- شستشوی مرتب و بهداشتی پوست آسیب دیده
- تغذیه مناسب شامل انواع ویتامین ها ، پروتئین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن تحت نظر متخصص تغذیه
- بررسی مرتب محل زخم برای جلوگیری از پیشرفت آن و ایجاد زخم های فشاری
- خشک کردن پوست محل تحت فشار در بیمارانی که به مدت طولانی در بستر هستند.
- خوابیدن بر روی تشک های نرم و قابل انعطاف
مراحل بعدی در درمان زخم بستر
- نکاتی برای کمک به شما در استفاده بیشتر از بازدید از ارائه دهنده خدمات بهداشتی:
- دلیل مراجعه خود و آنچه می خواهید اتفاق بیفتد را بدانید.
- قبل از بازدید ، سوالاتی را که می خواهید پاسخ داده شود، یادداشت کنید.
- شخصی را با خود بیاورید تا به شما کمک کند و آنچه ارائه دهنده شما به شما می گوید را به خاطر بسپارید.
- در هنگام ویزیت ، نام یک تشخیص جدید و سایر داروها ، روش های درمانی یا آزمایشات را بنویسید. همچنین دستورالعمل های جدیدی که ارائه دهنده شما به شما می دهد را یادداشت کنید.
- بدانید چرا یک دارو یا درمان جدید تجویز شده است و چگونه به شما کمک می کند. همچنین بدانید که عوارض آن چیست.
- بپرسید آیا بیماری شما از راه های دیگری قابل درمان است.
- بدانید چرا آزمایش یا روشی توصیه می شود و نتایج ممکن است به چه معنا باشد.
- بدانید که در صورت عدم استفاده از دارو یا انجام آزمایش یا روش ، چه انتظاری می توانید داشته باشید.
- اگر قرار ویزیت بعدی دارید ، تاریخ ، زمان و هدف آن ملاقات را یادداشت کنید.
- بدانید که اگر سوالی دارید چگونه می توانید با ارائه دهنده خود تماس بگیرید.
کلینیک زخم و سوختگی التیام در کنار شماست تا شما را به سمت مسیر درست درمان راهنمایی کند.
شما می توانید با فرستادن عکس زخم بستر از مشاوره کارشناسان و متخصصان این مرکز بهره مند شوید.
جهت فرستادن عکس به این شماره تماس بگیرید.
09120405207
منابع:
https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/bedsores
https://www.medicalnewstoday.com/articles/173972
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bed-sores/diagnosis-treatment/drc-20355899
