از زمانی که کودک بوده اید، مراقبت از زخم یک بخش مهم در زندگی تان بوده است. یک زانوی خراش خورده نیازمند پماد های آنتی سپتیک و یک باند و پانسمان بودند که در همه منازل یافت می شد. ولی بهترین روش برای درمان زخم ها و پانسمان آن ها چیست؟ احتمالات بر این است که تا به امروز شما روش مناسبی برای درمان درست زخم ها در پیش نگرفته باشید. تنها به جعبه کمک های اولیه اکتفا نکنید و با روش های پانسمان مختلف که امروز از آن ها استفاده می شود، آشنا شوید. روش هایی که به کاهش احتمال بروز خطرات کمک می کنند.
درمان زخم در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به فاکتورهای مختلفی دارد. سن و نوع پوست دو موردی هستند که به تغییر روش درمانی زخم ها و پیشگیری از عفونت منجر می شوند. دیگر فاکتورها بستگی به نوع زخم، محل زخم و شدت آن دارد.
پیشگیری از عفونت موردی ضروری است ولی درمان زخم اهمیت بسیار بیشتری دارد. زمانی که مراقبت های مناسبی از زخم به عمل آید و از پانسمان خوبی استفاده شود، سرعت ترمیم افزایش می یابد و از بدن حفاظت می شود. نوع پانسمانی که فرد باید استفاده کند بستگی به فاکتورهای مختلفی دارد. برخی از پانسمان ها شامل نوع آسیب، گستردگی آسیب و محل بروز آسیب است. همچنین شدت زخم اهمیت زیادی در نوع روند درمانی مناسب دارد.
در این مقاله دید بهتری درباره انواع پانسمان های نوین و روش های درمانی مناسب برای آسیب های مختلف و زمان استفاده از این روش ها پیدا می کنید. اگر به آسیبی جدی مبتلا شده باشید، خودتان زخم را پانسمان نکنید. بر عکس به یک مرکز درمانی و بخش اورژانس مراجعه کرده و اجازه دهید که یک پزشک این اقدام را انجام دهد تا احتمال بروز پیچیدگی ها کاهش یابد.
پانسمان زخم پیست؟
پانسمان زخم به هر پانسمانی گفته می شود که در تماس مستقیم با زخم قرار می گیرد و به ترمیم آن کمک کرده و از بروز مشکلات و پیچیدگی های مختلف پیشگیری می کند. پانسمان های مختلفی برای زخم ها استفاده می شود که هر کدام مورد کاربرد متفاوتی دارند ولی هدف تمامی آن ها کاهش عفونت است. پانسمان زخم همچنین برای موارد زیر به کار می رود:
- جلوگیری از خونریزی و شروع لخته شدن خون در ناحیه زخم
- جذب خون اضافی، پلاسما و دیگر مایعات
- بهبود و حفاظت از زخم
فرق بین پانسمان نوین و سنتی
این پانسمان های نوین برای درمان زخم های پیچیده مناسب هستند. وگرنه برای زخم های معمول می توان از پانسمان های کلاسیک و سنتی استفاده کرد. پانسمان های سنتی خشک هستند و برای اینکه روی زخم باقی بمانند نیازمند باند یا چسب هستند. اما پانسمان های نوین راحت تر بوده و معمولاً خودشان چسب دارند و روی زخم ثابت می شوند.
زمانی که متوجه شدند که رطوبت زخم می تواند به تسریع روند درمان و پیشگیری از ایجاد اسکار کمک کند، محبوبیت این نوع پانسمان ها افزایش یافت. در حقیقت پانسمان های نوین نه تنها یک روش محافظتی از زخم نیستند بلکه به روند درمان کمک می کنند.
انواع مختلف پانسمان زخم
انواع مختلفی پانسمان زخم وجود دارد که در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله در مورد متداول ترین پانسمان ها صحبت کرده و توضیحاتی ارائه می دهیم.
پانسمان پارچه ای
این نوع پانسمان شایع ترین پانسمان مورد استفاده است. این پانسمان موارد مصرف زیادی دارد و برای مراقبت از زخم های باز از بسیاری از آسیب های خفیف مناسب است. اگر برشی یا زخمی روی زانو یا آسیبی به نواحی حساس وارد شده باشد، می توان از این نوع پانسمان استفاده کرد. پانسمان زخم پارچه ای به طور متداول برای قسمت های آسیب دیده و پوست باز در نواحی حساس استفاده می شود.
در اغلب موارد پزشکان از پانسمان های پارچه ای به عنوان لایه اولیه محافظ استفاده می کنند. در موارد دیگر این پانسمان ها به عنوان لایه دوم به کار می روند تا حفاظت بیشتری از ناحیه به عمل آید. از آنجائیکه پانسمان پارچه ای روی بدن قرار می گیرد، یک گزینه ایده آل برای زخم هایی است که نمی توان روی آن ها لباس پوشید.
شما احتمالاً تجربه استفاده از پانسمان پارچه ای را در گذشته داشته اید. این پانسمان ها شناخته شده ترین پانسمان ها در منازل هستند. پانسمان نخی به صورت از پیش بریده شده یا رولی در دسترس است. همچنین این پانسمان ها در شکل ها و اندازه های مختلفی در دسترس هستند که می توانند هر نوع و اندازه زخمی را پوشش دهند.
پانسمان فوم
نوعی دیگر از پانسمان با نام پانسمان فوم وجود دارد. این پانسمان ها بسیار نرم هستند و معمولاً به خوبی جذب می شوند و بستگی به نوع برند مورد استفاده دارد. پانسمان فوم به حفاظت از زخم ها در طول روند ترمیم کمک می کند و یک تعادل خوب برای رطوبت ناحیه ایجاد می کند. همین خاصیت باعث می شود که پانسمان های فوم موردی مناسب برای زخم های بو دار باشد.
پانسمان شفاف
خاصیت پانسمان های فوم کمک می کند تا روند ترمیم به سرعت طی شود و پانسمان رطوبت اضافی زخم را جذب می کند و در عین حال محیط را مرطوب نگاه می دارد. این رطوبت که در داخل زخم ایجاد می شود، باعث می شود که زخم سریع تر بهبود یافته و ترمیم شود. همچنین از ناحیه حفاظت می کند تا از ابتلا به عفونت پیشگیری شود. بر اساس خاصیت منحصر به فردی که پانسمان های فوم دارند، قطرات آب می توانند وارد زخم شوند ولی باکتری نمی تواند. پانسمان فوم در شکل و سایز های مختلفی موجود است و به صورت چسبی و غیر چسبی در دسترس است.
پانسمان شفاف به طور گسترده به این منظور استفاده می شود که پزشک قصد دارد روند ترمیم زخم را از نزدیک مشاهده کند. از آنجائیکه پانسمان های شفاف به گونه ای هستند که بعد از استفاده می توان به طور دقیق زخم را مشاهده کرد، بسیار راحت تر است که از این پانسمان ها برای مشاهده زخم استفاده شود تا از پانسمان های پارچه ای و فومی. به همین دلیل پانسمان های شفاف در اغلب موارد روی زخم های بزرگ تر و دارای پیچیدگی استفاده می شود.
در اغلب موارد پانسمان های شفاف روی نواحی جراحی شده و سوختگی ها و زخم های شدید به کار می رود. از آنجائیکه این پانسمان ها بسیار نازک هستند، در مقایسه با دیگر پانسمان ها بسیار راحت تر هستند و انعطاف پذیری بیشتری دارند.
اگر از این پانسمان درست استفاده شود، باعث می شود که زخم تمیز نگاه داشته شود و سرعت ترمیم افزایش یابد. همچنین به پزشک این امکان را می دهد که زخم را تحت نظر داشته باشد.
پانسمان هیدروکلوئید
پانسمان هیدروکلوئید نوعی پانسمان غیر قابل تنفس و چسبی است. این پانسمان با ایجاد رطوبت در ناحیه به تسریع روند ترمیم کمک کرده و از اجزای انعطاف پذیری تشکیل شده است که برای افزایش راحتی بیمار است. سطح پانسمان هیدروکلوئید با موادی حاوی پلی ساکارید ها و دیگر پلیمرها که به جذب آب و ایجاد ژل کمک می کند، پوشیده شده است. این ژل کمک می کند تا در تماس با زخم قرار گیرد و به ترمیم بهتر کمک کند.
این نوع پانسمان ها در اغلب موارد برای روی سوختگی ها، زخم های ترشح دار و زخم های نکروتیک و … استفاده می شود. یکی از طولانی مدت ترین پانسمان ها است که خود چسبی دارد و از کیفیت خوبی برخوردار است و به راحتی زده می شود.
پانسمان کامفیل
نام دیگر پانسمان هیدروکلوئید، پانسمان کامفیل است که برای موارد زیر به کار می رود:
این نوع پانسمان ها در اغلب موارد برای روی سوختگی ها، زخم های ترشح دار و زخم های نکروتیک و … استفاده می شود. یکی از طولانی مدت ترین پانسمان ها است که خود چسبی دارد و از کیفیت خوبی برخوردار است و به راحتی زده می شود.
چسب زخم بستر
چسب زخم بستر حالتی انعطاف پذیر و خود چسب دارند به نحوی که به راحتی روی زخم بستر قرار می گیرد و نیازی به چسب زدن ناحیه نیست. همچنین از مواد جذب کننده تشکیل شده است که رطوبت زخم را می گیرند و از مواد تشکیل دهنده ژل تشکیل شده است که حاوی کربوکسی متیل سلولز است و آلژینات کلسیم دارد که محیطی مناسب برای برخی زخم ها ایجاد می کند.
کامفیل یا چسب زخم بستر در برابر بخارات آب مقاوم است ولی در برابر میکروارگانیسم ها نفوذ پذیر است. زمانی که پانسمان ضد آب باشد، ترشحات زخم را جذب می کند و یک ژل ایجاد می کند که از زخم محافظت کرده و بیمار می تواند با وجود این پانسمان دوش بگیرد و حمام کند.
چسب زخم بستر برای زخم های بستر و سوختگی ها کاربرد دارد و زخم های وریدی یا خراش های پوستی نیازمند این نوع پانسمان هستند. زخم های ناشی از جراحی و سوختگی های دارای ضخامت و زخم های ناشی از اهدای پوست نیازمند این نوع پانسمان هستند.
این پانسمان ها به دلیل رنگ شفافی که دارند، زمان نیاز به تعویض پانسمان را نشان می دهند. همچنین رطوبت ناحیه زخم را حفظ می کنند. پانسمان به زخم نمی چسبد و به بافت سالم اطراف زخم آسیبی وارد نمی کند. انعطاف پذیری خوبی دارد و همانند دیگر پانسمان ها استریل است.
پانسمان هیدروژل
برای زخم های خشک که برای ترمیم نیازمند کمک هستند، پانسمان های هیدروژل گزینه ای ایده آل است. این پانسمان ها به عنوان یک رطوبت رسان عمل کرده و سرعت ترمیم را بالا می برند و از خشکی و مردگی پوست ناشی از کم آبی و عدم ترشح پیشگیری می کنند. این فرایند به افزایش راحتی بیمار کمک می کند و همچنین به کاهش درد ناشی از بافت های مرده منجر می شود. در برخی از پانسمان های هیدروژل، یک ژل خنک کننده برای راحتی بیشتر بیماران استفاده می شود.
پانسمان زخم هیدروژل به طور معمول روی نواحی وسیعی از زخم ها استفاده می شود. زخم هایی که هیچ ترشحی ندارند و یا ترشح کمی دارند، برای یک ترمیم مناسب نیازمند پانسمان هیدروژل هستند. این پانسمان ها همچنین روی زخم هایی که به طور غیر معمول دردناک و نکروتیک هستند، استفاده می شود. به دلیل مایعات زیادی که در این پانسمان ها وجود دارد، منجر به رشد سلولی می شود و هیدروژل گزینه خوبی برای سوختگی های درجه دو و زخم های عفونی است.
پانسمان آلژینات
در مقابل ما پانسمان های آلژینات را داریم که به شدت جاذب هستند و بر روی زخم هایی استفاده می شود که ترشحات زیادی دارند. میزان جذب این پانسمان ها تا 20 برابر وزن خودشان است. بنابراین گزینه ای ایده آل برای زخم های عمیق است. در کنار خاصیت جاذب بودن این پانسمان ها، پانسمان های آلژینات همینطور به عنوان یک ماده ژل مانند به کمک پروسه ترمیم می آید.
این پانسمان ها برای سوختگی ها، زخم های روی رگ ها، زخم های فشاری مناسب هستند. از پانسمان های آلژینات روی زخم هایی که خشک هستند استفاده نشود. زیرا باعث می شود که روند ترمیم به تاخیر افتد و منجر به ساخت محیطی خشک تر شود. آلژینات باید تنها روی زخم هایی استفاده شوند که مرطوب هستند و ترشحات زیادی دارند.
از آنجائیکه پانسمان های آلژینات بر روی زخم هایی که دارای مایعات زیادی هستند، استفاده می شوند، لازم است که به طور مرتب تعویض گردند. حداقل هر دو روز یک بار باید این پانسمان ها تعویض گردند. لازم است که توجه ویژه ای به این زخم ها شود تا مشخص شود که چه زمانی نیاز به تعویض دارند. در این مورد اگر نمی دانید که زمان تعویض پانسمان ها چه زمانی است، از پزشک تان کمک بخواهید. زمانی که این نوع پانسمان ها تعویض می شوند، احتمال بیشتری برای خشکی و نفوذ باکتری وجود دارد.
پانسمان کلاژن
حال باید به پانسمان های کلاژن اشاره کنیم. این نوع پانسمان ها در اغلب موارد برای زخم های مزمن با سرعت ترمیم آهسته یا متوقف شده مناسب هستند. این پانسمان ها همچنین روی زخم های فشاری، زخم های ناشی از جراحی، سوختگی ها، آسیب ها و نواحی اهدای عضو، برای پوشاندن نواحی وسیعی از پوست استفاده می شوند.
تفاوت بین پانسمان کلاژن و دیگر پانسمان ها در این است که پانسمان های کلاژن به عنوان یک پوست دوم موقتی عمل می کنند که اجازه می دهد سلول های جدیدی رشد کنند. بدون این پانسمان ها مدت زمان ترمیم بسیار بیشتر به طول می انجامد.
پانسمان های کلاژن یک گزینه جایگزین مناسب برای پانسمان های قدیمی هستند زیرا به روند ترمیم به روش های مختلفی کمک می کنند. جدای از اینکه این پانسمان ها یک سیستم مناسب برای تولید سلول های جدید دارند، پانسمان کلاژن به برداشتن بافت مرده هم کمک می کند و به ایجاد رگ های خونی جدید و سفت شدن پوست اطراف زخم کمک می کند.
پانسمان هیدروفایبر
پانسمان های هیدروفایبر پانسمانی نرم و به صورت ربان است که کاملاً استریل بوده و از کربوکسی متیل سلولز سدیم تشکیل شده است. این نوع از پانسمان محیط را مرطوب نگاه می دارد و در نتیجه روند بهبود زخم را تسریع می بخشد و به حذف بافت های زخم که رشد کمی دارند، کمک زیادی می کند. این پانسمان در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- زخم هایی که ترشحات متوسط تا شدید دارند.
- زخم های ناشی از اهدای عضو
- زخم های ناشی از جراحی
- زخم های خشک ( زیرا در تماس با زخم ژل تولید می کنند )
- سوختگی های درجه 1 و 2
- زخم های ناشی از صدمات مختلف و آسیب ها در تصادفات و …
- زخم های حفره دار
- زخم بستر
پانسمان امنیون
پانسمان امنیون به صورت یک پرده است که بافتی زنده است و انتی ژنیسیته به مراتب کمتری دارد و به عنوان یک پانسمان بیولوژیک بر روی سوختگی های خاصی به کار می رود. به این پانسمان اصطلاحاً پرده امنیون گفته می شود که به کاهش درد بیمار و پیشگیری از بروز اختلالات الکترولیت بدن منجر می شود. از سوی دیگر باکتری های ناحیه را به مراتب کاهش می دهد. یکی از مشکلاتی که این پانسمان دارد، امکان انتقال بیماری هایی مانند ایدز و هپاتیت است. این پرده باید به روش سزارین و در شرایط کاملاً استریل گرفته شود تا آلوده نشود. این پرده از کیسه ای که جنین در شکم مادر در آن قرار دارد، گرفته می شود.
پرده امنیون برای زخم های دارای بافت گرانوله و زخم های درجه 2 سطحی استفاده می شود. پرده امنیون را روی زخم قرار می دهند و بعد گاز چرب و گاز خشک گذاشته شده و بانداژ می شود. این نوع پانسمان برای هر نوع زخمی مناسب نیست و مورد مصرف آن باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
پانسمان PHMB
پانسمان فومی PHMB به پانسمان های ضد میکروب استریل گفته می شود که شامل فوم هیدروفیلیک پلیوریتان است و به منظور جذب مایعات استفاده می شود. این پانسمان به رنگ صورتی است و کمترین اصطکاک ممکن را دارد و ضد آب است و محیطی ضد باکتری برای زخم ایجاد می کند.
پانسمان عسل
پانسمان عسل برای استفاده بر روی زخم های جزئی و ضخیم، زخم های پا، زخم های فشاری، سوختگی های درجه یک و دو، زخم های پای دیابتی و زخم های ناشی از آسیب و جراحی مناسب است که با نظر پزشک استفاده می شود.
از مزایای این نوع پانسمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قدرت این پانسمان این امکان را می دهد که به راحتی بریده شده و در محل زخم قرار داده شود و به صورت یک تکه از روی زخم برداشته شود. حتی در زخم های حفره ای این مورد راحت انجام می گیرد.
- طراحی خاص این پانسمان به نحوی است که اجازه می دهد پانسمان دیگری روی زخم قرار گیرد.
منبع
http://www.activheal.com/wound-care-dressing-range/phmb-foam-dressing/
https://www.byramhealthcare.com/blogs/types-of-wound-care-dressings
https://www.woundsource.com/product/therahoney-hd
