در این مقاله می خواهیم با هم درباره درمان سوختگی صحبت کنیم. توجه داشته باشید که در درمان سوختگی باید به دو نکته توجه داشت.
- اقدامات اولیه در درمان سوختگی
- از دست ندادن زمان طلایی درمان سوختگی
حال با هم به مطالب مهم تری در این مقاله می پردازیم.
سوختگی چیست؟
صدمات ناشی از سوختگی در اثر آتش سوزی یا شعله های آتش ، مایعات داغ یا بخار داغ ، تماس با یک جسم داغ یا عاملی مانند روغن یا قیر، مواد شیمیایی یا الکتریسیته ایجاد می شود.
سوختگی نوعی آسیب شایع به پوست انسان است که در اثر عواملی همچون گرمای زیاد ، مواد شیمیایی ، برق و … ایجاد می شود.
سوختگی های درجه یک تنها بر سطح پوست تاثیر می گذارند و تنها نشانه ان قرمزی و تغییر رنگ در پوست می باشد.
سوختگی هایی که علاوه بر پوست یا اپیدرم، کمی از لایه های زیرین را درگیر می کند سوختگی درجه دو هستند.
در سوختگی های درجه سه تمام لایه های پوست آسیب می بینند و پوست به صورت کوکی و یا چرمی است و زخم خشک می باشد.
سوختگی درجه چهار نیز امکان آسیب به اعصاب ، عضلات و حتی استخوان نیز وجود دارد. معمولا سوختگی درجه چهار با برق بیشتر شایع می باشد.
در ادامه انواع سوختگی را به صورت جدی تر بررسی می کنیم.
سوختگی های کم و جزیی درمان خاصی نیاز ندارند ، اما سوختگی های شدید و وسیع به دلیل امکان عفونی شدن نیازمند اقدامات درمانی مناسب برای کمک به بهبودی و جلوگیری از عفونت زخم هستند.
درمان زخم سوختگی با روش های مناسب علاوه بر کمک به تسریع بهبودی از بروز عوارض ذکر شده جلوگیری می کند.
لیزرتراپی و استفاده از لیزر های کم توان نیز یکی از روش های موثر در از بین بردن جای زخم است.
ارزیابی سوختگی
عمق سوختگی
عمق سوختگی به میزان گرم شدن ماده و مدت تماس منطقه سوخته با ماده و ضخامت پوست در ناحیه بستگی دارد
اندازه سوختگی
که با درصد کل سطح بدن (٪ TBSA) که با مقیاس های متفاوتی اندازه گیری می شود.
درجات آسیب سوختگی
سوختگی های درجه یک
روی لایه بالایی پوست که اپیدرم نامیده می شود ، تأثیر می گذارد. این سوختگی ها آسیب جزئی به پوست وارد می کند. پوست ممکن است قرمز و لطیف یا متورم باشد. به عنوان مثال می توان یک آفتاب سوختگی ملایم را نام برد که قرمز شده و ممکن است پوست کنده شود. سوختگی درجه یک به طور کلی در خانه قابل درمان است.
سوختگی های درجه دو 2
(که به آن سوختگی های ضخیم جزئی نیز گفته می شود) از لایه دوم پوست که درم نام دارد عبور می کند. این سوختگی ها باعث درد ، قرمزی و تاول می شوند و اغلب دردناک هستند. آسیب ممکن است باعث ترشح یا خونریزی شود.
آنها معمولاً طی 1 تا 3 هفته بهبود می یابند. پس از بهبودی ، ممکن است رنگ پوست تغییر کند. این سوختگی ها به طور کلی جای زخمی برجای نمی گذارد. درمان سوختگی های درجه دو متفاوت است.
ممکن است شامل پماد یا پانسمان مخصوص باشد. جراحی ممکن است برای سوختگی های بسیار عمیق درجه دو یا آنهایی که دیر بهبود می یابند لازم باشد.
سوختگی های درجه سه 3 و شدیدتر
(که به آن سوختگی با ضخامت کامل نیز گفته می شود) به هر دو لایه پوست آسیب می رساند و همچنین ممکن است به استخوان ها ، عضلات و تاندون های زیرین آسیب برساند. پوست آسیب دیده ممکن است سفید ، سیاه و یا خاکستری شود.
ممکن است احساس خشکی و چرمی کند. گاهی اوقات هیچ دردی وجود ندارد زیرا انتهای عصب زیر پوست از بین می رود. سوختگی های درجه سه خطر بالایی برای عفونت دارند. آنها معمولاً با پیوند پوست درمان می شوند. این جراحی که با بیهوشی عمومی انجام می شود ، پوست آسیب دیده را از بین می برد یا به اصلاح دبرید می کند.
سپس پوست سالم را از قسمتی از بدن مانند ران یا شکم برداشته و به ناحیه آسیب دیده بدن پیوند می زند.به این عمل گرافت گفته می شود.
سوختگی با ضخامت کامل که پیوند زده نشود ممکن است ماهها یا حتی سالها بهبود یابد. سوختگی های درجه سه احتمالاً جای زخم برجای می گذارد. بازماندگان سوختگی ممکن است ترکیبی از سوختگی های درجه اول ، دوم و سوم داشته باشند. برای درک بهتر آسیب های خاص خود با ارائه دهندگان خدمات بهداشتی خود صحبت کنید.
درمان سوختگی
مراقبت از زخم
از پماد ها یا کرم های آنتی بیوتیک اغلب برای پیشگیری یا درمان عفونت در بیماران با سوختگی درجه دو استفاده می شود. استفاده از این پمادها ممکن است نیاز به استفاده از باند داشته باشد. ممکن است نیاز به تغییر روزانه پانسمان ها باشد. این می تواند یک روند دردناک باشد. پزشک می تواند به شما در هماهنگی تغییرات پانسمان با داروی ضد درد کمک کند. پانسمان را می توان با آب در یک حمام یا دوش دستی، خیس کرد و سپس ان را جدا کرد.
پوست و زخم سوختگی باید به آرامی با شامپو بچه شسته شود و به خوبی با آب لوله کشی یا سرم شستشو، شستشو داده شود. برای پاک کردن پمادها به آرامی از پارچه شستشوی نرم یا تکه گاز استفاده کنید. مقدار کمی خونریزی با تغییر پانسمان معمول است. پزشک شما در مورد پانسمان و پماد مناسب تصمیم خواهد گرفت. این بر اساس محل سوختگی، نیاز به کنترل ترشحات و راحتی شما خواهد بود.
بسیاری از محصولات پیشرفته مراقبت از زخم برای سوختگی در دسترس هستند. این محصولات نیازی به تغییر پانسمان روزانه ندارند و می توانند تا زمان بهبودی زخم در جای خود باقی بمانند. این می تواند کنترل درد را بسیار ساده تر کرده و اضطراب مراقبت از زخم را کاهش دهد.
این نوع پانسمان ها شامل گازهای آغشته شده به ماده موثره مانند انتی بیوتیک یا وازلین ، فوم ، عسل و پانسمان های نقره ای هستند. بسیاری از پانسمان های موجود در حال حاضر ترکیبی از این دسته ها هستند. بسیاری از نام های تجاری مختلف وجود دارد. تیم مراقبت از سوختگی شما مناسب ترین محصول را برای استفاده تعیین می کند. آنها همچنین تصمیم می گیرند که چه زمانی آن را اعمال کنند و حذف کنند.
پیوند پوست
مناطق بزرگتر از سوختگی درجه سوم (ضخامت کامل) با پیوند پوست درمان می شوند. این جراحی پوست مرده را از بین می برد و پوست سالم را از قسمت دیگری از بدن جایگزین می کند. پوست پیوند زده شده اغلب با پماد آنتی بیوتیک و پانسمان نچسب درمان می شود.
پیوند پوست سه نوع است
گرافت ورقه ای یا شیت گرافت
گرافت نازک یا ورقه ای را معمولاً برای اثر زیبایی بهتر به صورت یا دست می زنند. پیوند ورقه ای از کل پوست بدون سوراخ های موجود در آن استفاده می کند. ظاهرزیبایی بهتری دارد اما برای پوشاندن یک منطقه خاص به پوست بیشتری نیاز دارد. پیوندهای تازه ترمیم شده بسیار شکننده هستند. برای محافظت از آنها باید توجه ویژه ای شود. مراقب باشید که به ان ها ضربه، وارد نکنید. لباس خشن یا چیزهای سایشی نپوشید. این می تواند تاول ایجاد کند.
مش گرافت
از مش گرافت برای زخم های بزرگتر استفاده می شود. برای پوشاندن دائمی زخم ، تکه ای از پوست خود را از قسمت دیگری از بدن (پوست دهنده) می گیرند تا ناحیه زخم را بپوشاند. وقتی پوست دهنده از سطح بدن جدا می شود برای بزرگ کردن و افزایش مساحت پوست دهنده ، از طریق دستگاهی شکاف یا سوراخهای کوچکی روی پوست ایجاد می کند.
این پوست کشیده مساحت بیشتری از یک گرافت ورقه ای را پوشش می دهد ، اما الگوی توری دائمی شبیه جوراب های توری بر جای می گذارد. با پر شدن نواحی بین مش و سوراخ ها با پوست جدید ، زخم بهبود می یابد. هنگامی که مش گرافت به پوست می چسبد درناژ متوقف می شود ، زخم بهبود یافته در نظر گرفته می شود و می توان آن را در معرض هوا قرار داد. می توان از لوسیون برای مرطوب نگه داشتن آن استفاده کرد.
گرافت تمام ضخامت
از گرافت های تمام ضخامت برای بازسازی نواحی کوچک مستعد انقباض مانند دست یا چانه استفاده می شود. از ضخامت کامل پوست تشکیل شده و در مقایسه با سایر گرافت ها کم تر استفاده می شود.
ناحیه محل دهنده مانند سوختگی درجه دو است. بیشتر درمانگران سوختگی از یکی از پانسمان های پیشرفته زخم استفاده می کنند که می تواند 7 تا 14 روز در محل خود باقی بماند در حالی که بهبودی ایجاد می شود. هر قسمت کوچک و باز باقی مانده در محل دهنده را می توان با پماد آنتی بیوتیک درمان کرد. هر قسمت از قرمزی ، گرما و افزایش درد را به درمانگر سوختگی خود اطلاع دهید. اینها می تواند علائم عفونت باشد.
مرطوب کننده ها
مرطوب سازی ناحیه سوخته پس از آسیب سوختگی بسیار مهم خواهد بود.
هنگامی که پوست بسته شد و دیگر ترشح ندارد، مهم است که آن را به خوبی مرطوب نگه دارید. این امر احتمال ایجاد تاول یا پارگی پوست را کاهش می دهد. همچنین خارش را کاهش می دهد و می تواند حرکت ناحیه سوخته را آسان کند.
بسیاری از لوسیون های مختلف با مارک های متفاوت موجود است.
مقدار لوسیون های موجود در بطری ها میزان آب بیشتری دارند. همچنین کاربرد آنها آسان تر است. آنها اغلب نیاز به استفاده مکرر دارند.
لوسیون های موجود در لوله ها و شیشه ها ضخیم تر هستند. آنها باید به صورت دقیق تری ماساژ داده شوند. ماندگاری آنها روی پوست بیشتر است.
لوسیون بدون بو باید چند بار در روز در محل اسکار ماساژ داده شود. لوسیون بدون بو مهم است .
از توصیه های پزشک خود به نحو احسن استفاه کنید.
استفاده از لوسیون زمان خوبی برای لمس جای زخم با استفاده از فشارنرم و ملایم است. لمس جای زخم ها برای جلوگیری از حساسیت آنها مفید است. همچنین زمان کمی برای انجام حرکات کششی مناسب است. این صفحه اطلاعات بیشتری در مورد کشش و نرمش در اختیار ما می گذارد.
تاول سوختگی
پوست تازه بهبود یافته بسیار ظریف و شکننده و اسیب پذیر است.
اصطکاک جزئی (نیروی مالش) روی جای زخم می تواند باعث ایجاد تاول شود. تاول ها همچنین می توانند از لباس هایی که خیلی تنگ بدن را در بر میگیرند ، برش هنگام پوشیدن لباس های تنگ ، یا مالش یا خراشیدن جای زخم سوختگی، ایجاد شوند.
به محض مشاهده تاول ها باید سوراخ و تخلیه شوند. برای ایجاد یک سوراخ کوچک از یک سوزن استریل استفاده کنید. سپس تاول را در جای خود نگه دارید اقدام به برداشتن ان نکنید.کمی انتی بیوتیک روی ان قرار داده و سپس گاز وازلین روی ان قرار داده و با باند ان را فیکس کنید.
اگر تاول باز شود ، ممکن است لازم باشد آن را با پانسمان نچسب بانداژ کنید. از بانداژها یا نوارهای چسبی یا چسبنده که به سختی جدا می شود استفاده نکنید. ممکن است پوست شما آسیب ببیند.
مرطوب شدن بیش از حد به ویژه در صورت می تواند منافذ پوستی را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شود. اگر این اتفاق افتاد ، مرطوب کننده را کاهش دهید و با پزشک یا تیم سوختگی مشورت کنید.
نکته دیگر نیز که باید توجه داشت این است که اغلب خوردن غذاهای تند و ادویه جات گرم نیز باعث تاول زدن و حساس شدن و خارش در ان منطقه می شود.
پاره شدن پوست
پارگی پوست هنگامی ایجاد می شود که وسیله ای یا اسیب دیدگی پوست شما را پاره کند. به عنوان مثال هنگامی که پای شما به مبل اصابت می کند ممکن است گوشه انگشت شما پوستش دچار اسیب شده و پاره شود.
همچنین پوست می تواند در اثر خراش پاره شوند.
در صورت خونریزی ناحیه ، برای مدت 5 دقیقه فشار محکم بر روی زخم وارد کنید تا خونریزی متوقف شود.
محل را به آرامی و کاملاً با آب شامپو بچه یا صابون ملایم بشویید.
از مقدار کمی پماد آنتی بیوتیک و پانسمان نچسب استفاده کنید و اجازه دهید تا زخم بهبود یابد. اگر اطراف آن قرمز و گرم شود ، ممکن است دچار عفونت شده باشید. برای ارزیابی بیشتر با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود تماس بگیرید.
اگر زخم همچنان ترک بخورد ، بزرگتر یا عمیق شود ، ممکن است ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما آتل یا گچ را توصیه کند. با این کار ناحیه زخم ثابت می ماند.
زخم
زخم هرگونه لجام گسیختگی و از هم گسستگی در پوست است. آنها معمولاً در محل های مخصوصی از بدن مانند ارنج زانو کف دست کف پا یا بغل پاها در اثر برخورد به زمین یا هر گونه اسیب دیدگی ایجاد می شوند.
این گونه زخم ها به خصوص در هنگام فعالیت های ورزشی مانند فوتبال در چمن مصنوعی ، اسکیت سواری بدون تجهیزات یا دوچرخه سواری و خوردن زمین یا اسکی رو برف یا اسکی روی چمن نیز دیده می شود.
بهبود این مناطق ممکن است دشوار باشد. حرکات بدنی مانند ورزش می تواند باعث ترک خوردن مداوم یا بزرگتر شدن زخم شود.
زخم را با یک فیلم نازک از پماد آنتی بیوتیک پوشانده نگه دارید. پوست اطراف را به خصوص در هنگام فعالیت خوب مرطوب نگه دارید.
درمان زخم سوختگی
اولین نکته در درمان زخم و سوختگی شست و شوی زخم می باشد.
شستشوی زخم یکی از روش های درمان زخم سوختگی است ولی تنها در صورتی که به درستی انجام شود می تواند به بهبودی زخم کمک کند و در غیر این صورت می تواند مضر باشد.
بعد از سوختگی با هر نوع جسم یا مایع داغ سوزاننده که باعث سوختگی در پوست می شود مانند:
آب جوش یا بخار آب، شستشوی محل سوختگی با آب فراوان به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه الزامیست.به هیچ عنوان از یخ مستقیما بر روی زخم استفاده نشود.
پمادهای سوختگی از جمله سیلور سولفادیازین، تنها در سوختگی های بسیار سطحی موثر هستند. البته نباید در قسمت صورت به دلیل تیره کردن صورت و بچه های زیر دو سال استفاده کرد.
در سوختگی های درجه ۱ و ۲ تمییز نگه داشتن محل سوختگی و شستشوی روزانه زخم با شامپو بچه به دلیل اینکه زخم را نمی سوزاند و استفاده از سرم شست وشو توصیه می شود.
استفاده از پماد های سوختگی مانند موپروسین و نیتروفروزان و یا پماد های مفناید و الایز برای درمان سوختگی توصیه می شود.
تمامی مراحل درمان زخم سوختگی باید زیر نظر مستقیم پزشک و در محیط تمیز انحام شود.
اندکی غفلت و بی توجهی به زخم سوختگی باعث ایجاد جای زخم در ناحیه سوخته شده و اگر زمان طلایی درمان سوختگی بگذرد،کار به عمل جراحی و پیوند پوست می کشد.
در سوختگی های عمیق و وسیع اغلب جراحی نیاز بوده و قبل و پس از جراحی مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری از عفونت و راه یابی آن به خون توصیه می شود.
پانسمان نامناسب زخم سوختگی علاوه بر امکان ایجاد عفونت زمان بهبودی را به تعویق انداخته و احتمال ایجاد اسکار یا جای زخم و محدودیت حرکتی را فراهم می اورد و ان را نیز افزایش می دهد.
تمییز کردن با احتیاط محل زخم و استفاده از پانسمان هیدروژل ورقه ای در کنترل درد و سوزش محل سوختگی بسیار موثر است.
علائم عفونت زخم سوختگی چیست؟
- تب (نشان دهنده فعالیت باکتری ها در محل زخم)
- گرمی و قرمزی محل زخم
- التهاب پوست اطراف زخم
- درد غدد لنفاوی
درمان زخم سوختگی به دلیل شیوع بالای آن یکی از خدمات تخصصی مراکز درمانی و مرکز زخم التیام می باشد که به صورت شبانه روزی در خدمت مراجعه کنندگان چه به صورت حضوری و چه به صورت تلفنی می باشد.
شما می توانید در هر ساعت از شبانه روز با فرستادن عکس ناحیه سوختگی از خدمات ما بهره ببرید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و برای درمان در منزل اعم از انواع زخم سوختگی زخم بستر از بین بردن جای زخم با لیزر و دیگر خدمات پرستاری همچون تزریقات سرم تراپی با ما تماس بگیرید
۰۹۱۲۰۴۰۵۲۰۷
شهرابادی
منابع:
https://msktc.org/burn/factsheets/Wound-Care
http://www.msktc.org/burn/factsheets/Exercise-After-Burn-Injury
https://www.healthline.com/health/burns
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/burns/diagnosis-treatment/drc-20370545
https://www.who.int/surgery/publications/Burns_management.pdf
