یخ زدگی چیست؟

یخ زدگی یک اسیب تروماتیک است که هنگامی که دمای بافت به دمای انجماد می رسد اتفاق می افتد.یخ زدگی یک اسیب مشترک در ایالات متحده بین افراد بیخانمان و کسانی که در حاشیه شهر زندگی می کنند و شرایط اجتماعی و اقتصادی بدی دارند اتفاق می افتد.به علاوه یخ زدگی در فعالیت های تفریحی که در فضاهای سرد مانند کوهستان می باشد نیز دیده می شود.یخ زدگی یک اسیب می باشد که معمولا اندام های تحتانی و صورت را تهدید می کند.عوامل مستعد کننده شامل الکل مصرف دارو،بیماری های ذهنی، تصادفات با وسایل نقلیه و نیز تصادف با موتورسیکلت می شود.

پاتوفیزیولوژی سزما زدگی

پاتوفیزیولوژی یخ زدگی دو مکانیسم جداگانه دارد.اسیب اولیه هنگامی اتفاق می افتد که زمان زیادی از بدن در معرض هوای سرد قرار گرفته باشد و اسیب سلولی و مرگ به علت تشکیل کریستال های یخ را شامل شده باشد.بسته به سرعت افت دمای بافت،کریستال های یخ می توانند درون سلول یا خارج از سلول تشکیل شوند.هر چه کریستال ها بیشتر به درون سلول نفوذ کرده باشند و با سرد شدن سریع بافت همراه باشند بیشتر مخرب تر هستند.مکانیسم دومی که در یخ زدگی اتفاق می افتد ذوب شدن یخ درون بافت و ایجاد ترومبوز و پیشرفت اسیب به مویرگ ها و در نتیجه پیشرفت بافت به سمت تخریب و نرسیدن خون و نکروز شدن پوست را شاهد خواهیم بود.

طبقه بندی اسیب یخ زدگی

طبقه بندی یخ زدگی بر اساس عمق و همانند سوختگی طبقه بندی میشود.طبقه بندی یخ زدگی به سه دسته،جزیی، سطحی و عمقی انجام می گیرد.

یخ زدگی جزیی

وقتی که یخ زدگی اتفاق می افتد پوست بسیار رنگ پریده میشود و حس اندام به صورت بسیار اهسته از بین میرود.وقتی که پس از یخ زدگی پوست گرم میشود پوست پرخون میشود کرختی و بیحسی اندام ها می تواند تا چندین هفته پابرجا باشد اما اسیب بافتی قابل توجه در یخ زدگی جزیی وجود ندارد.

 یخ زدگی جزئی.سردی اندام و رنگ پریدگی انگشتان مشخص است.

یخ زدگی سطحی

یخ زدگی سطحی به دو دسته تقسیم میشود.یخ زدگی درجه یک و درجه دو

یخ زدگی درجه یک سطحی

یخ زدگی به صورت بسیار سطحی که محدود به اپی درم پوست میشود و مشخصات اولیه ان شامل قرمزی،ادم و پرخونی پوست می باشد.پوسته پوسته شدن سطح پوست ممکن است تا ۵ الی ۱۰ روز بعد از اسیب ادامه یابد اما بازهم ما اسیب بافتی نداریم.

یخ زدگی درجه دو سطحی

این یخ زدگی با یخ زدن کل اپیدرم همراه است و مشخصات این نوع یخ زدگی همراه با قرمزی و ادم و تاول هایی که با مایع شفاف پر شده اند.همین طور که تاول ها برداشته شوند شکل زخم پدیدار میشود.

یخ زدگی عمقی

یخ زدگی سطحی درجه ۲ که پس از دبریمان تاول های شفاف شکل زخم مشخص می شود.

سرما زدگی عمقی

یخ زدگی عمقی به دو دسته ،یخ زدگی درجه سه و یخ زدگی درجه چهار تقسیم میشود.

یخ زدگی درجه سه عمقی

 با درگیر کردن کل پوست اغاز میشود و با گسترش به بافت زیر جلد به اتمام می رسد و نشانه های ان رنگ بنفش پوست با تاول هایی که درون ان ها با خون پر شده است ونکروز پوست همراه با ابی خاکستری ظاهر میشود.

یخ زدگی درجه چهارعمقی

 با یخ زدن کل پوست و زیر جلد و عضله و تاندون همراه است و به ندرت با ادم همراه است.در اغاز به صورت لکه لکه سیانوز و قرمز تیره همراه است و همین طور که اسیب پیشرفت می کند مناطق درگیر،خشک و سیاه و مومی شکل به نظر میرسد.

درمان سرما زدگی

اولین خط درمان در اسیب یخ زدگی جلوگیری از اسیب بیشتر است.برای سال ها اولین درمان مالیدن برف به نقاط اسیب دیده بود اما با پیشرفت در زمینه دانش و مدیریت زخم ،این روش منسوخ شده است چون با انجام این کار باعث اسیب بیشتری میشویم.

مداخله در محل برای یخ زدگی

اخیرا توصیه به مداخله در محل میشود به این شکل که هرچه جواهرات ومتعلقات تزئینی که در ان ناحیه است را به دلیل انتقال بیشتر سرما ، خارج نماییم،مانند حلقه یا ساعت و سپس پوشاندن بیمار با یک پتو تا انتقال بیمار به مرکز درمانی جهت ادامه روند درمان.

گرم کردن

مرحله بعدی گرم کردن بیمار است.این یک فرایند دردناک است و بیمار باید مطابق پروتکل درمان داروی ضد درد دریافت نماید.بیمار باید به داخل حمامی که اب درجریان باشد و دمای اب بین ۳۷ تا ۳۹ درجه باشد و حدود نیم ساعت در این وضعیت باقی بماند تا حس ها برگردد و گردش خون در اندام های تحتانی بیمار که بافت را درگیر کرده اند دیده شود.جلوگیری از انسداد عروقی با داروهای ضد لخته انجام شود و ایبوپروفن معمولا بیشتر استفاده میشود ودر کنار این داروها می توان از ژل الوئه ورا به صورت موضعی استفاده گردد.

مدیریت زخم پس از گرم کردن:

مدیریت زخم پس از گرم کردن بیمار شامل مراقبت از بافت اسیب دیده است.مدارکی دال بر استفاده از اکسیژن هایپربار وجود دارد که می تواند مفید باشد حتی اگر زمان قابل توجه زیادی بین اسیب بافت و استفاده از اکسیژن هایپر بار وجود داشته باشد.ممکن است جراحی نیاز باشد اما جراحی می تواند تا زمانی که یک خط روشن قابل توجه بین بافت سالم و اسیب دیده وجود دارد به تاخیر بیفتد.و این پروسه ممکن است بین یک تا سه ماه به طول بیانجامد.

از همه پزشکان،درمانگران زخم ،پرستاران و مراقبین زخم خواسته می شود که درهنگام مواجه با یا یخ زدگی از مراکز مراقبت و درمان زخم کمک و مشاوره بگیرند.صرف نظر از شدت اسیب ازدرمان گر زخم انتظار می رود که بتواند پروتکل مراقبت از زخم را بنویسد و مطابق با مدیریت زخم پایه ،بنیادین و اساسی عمل کند.همچنین ضروری است برای مراقبین و درمانگران زخم که دانش زخم بالایی داشته باشند و بتوانند پروتکل ارجاع بیماران نیازمند به درمان های ضروری و اساسی تر را اجرا کنند ونیز فهم و درک پاتولوی لایه های پوست و اثرات ان ها بر بافت و ارزیابی درست لایه های درگیر شده پوست در مدیریت زخم را داشته باشند.مدیریت موثر در اسیب هاییخ زدگی با در نظر گرفتن کار تک تک اعضای درمان و با به کار گیری دید کل نگر،به نتایج ارزنده و موفق دست پیدا کنند.امید است که با استفاده از راهنمایی های این کتاب بتوان به هموطنان نیازمندمان کمک کرد و زندگی بهتری برای انان ایجاد کرد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و برای درمان در منزل اعم از انواع زخم سوختگی زخم بستر از بین بردن جای زخم با لیزر و دیگر خدمات پرستاری همچون تزریقات سرم تراپی با ما تماس بگیرید

۰۹۱۲۰۴۰۵۲۰۷

شهرابادی

منابع یخ زدگی

۱-Kemper TC, de Jong VM, Anema HA, van den Brink A, van Hulst RA. Frostbite of both first digits of the foot treated with delayed hyperbaric oxygen: a case report and review of literature. Undersea Hyperb Med. 2014 Jan 1;41(1):65-70.

Woo EK, Lee JW, Hur GY, Koh JH, Seo DK, Choi JK, Jang YC. Proposed treatment protocol for frostbite: a retrospective analysis of 17 cases based on a 3-year single-institution experience. Archives of plastic surgery. 2013 Sep;40(5):510.